Specyfika dnia codziennego

Ulubioną formą spędzania wolnego czasu przez mieszkańców tego kraju jest sport. Zamiłowanie do sportu przejawia się nie tylko poprzez oglądanie transmisji telewizyjnych, ale także przez przynależność do jednego spośród 87 000 klubów sportowych! Prawie co czwarty obywatel jest członkiem takiego klubu. Oprócz 27 mln zrzeszonych członków, dalszych 12 mln osób uprawia sport, nie będąc członkiem żadnego klubu. Pośród najbardziej popularnych dyscyplin można wskazać: piłkę nożną, ręczną, siatkówkę, koszykówkę, tenisa i tenisa stołowego oraz sporty wodne. Ponadto funkcjonują specjalne ośrodki dla seniorów, matek z dziećmi oraz osób niepełnosprawnych.

Ilość czasu wolnego jaką mogą poświęcić mieszkańcy Niemiec na realizację swoich planów wakacyjnych czy hobby, jest uzależniona od indywidualnej sytuacji każdego z nich. Przeciętnie każdy Niemiec ma od 3 do 4 godzin czasu wolnego dziennie i po dziesięć godzin w dwa dni weekendu oraz dziesięć dni świątecznych w roku. Roczny urlop wynosi do 6 tygodni. Średnio gospodarstwa domowe wydają 10-15% swojego dochodu na rekreację. Każdy ma swoje plany co do formy spędzania wolnego czasu. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się jednak tzw. „bezsamochodowe dni wrażeń”, podczas których wiele ulic jest dostępnych tylko dla rowerów. Średnio ¼ Niemców spędza urlop we własnym kraju nad Morzem Północnym, Holsztynie czy Alpach. Natomiast wśród celów podróży zagranicznych dominuje Hiszpania, Włochy, Austria, Grecja, Francja, Holandia i Szwajcaria.

Święta w Niemczech

Niemcy mają prawdopodobnie więcej dorocznych uroczystości niż jakikolwiek inny kraj w Europie. Święta wypełniają cały kalendarz, a w czasie lata prawie każda wieś ma swój jarmark. Najsłynniejszym niemieckim świętem jest monachijski Oktoberfest, chociaż karnawał oraz bożonarodzeniowe jarmarki to równie ciekawe atrakcje, odbywające się co rok w całym kraju.
Styczeń to miesiąc spokojny, choć obfity w różne imprezy związane z okresem karnawałowym; słynna jest proklamacja „króla karnawału”. Punkt kulminacyjny przypada na luty lub marzec, siedem tygodni przed Wielkanocą. Najbardziej widowiskowe obchody ogląda Kolonia, niewiele mniej zobaczyć można w Moguncji oraz w Düsseldorfie: atrakcyjne są zwłaszcza parady Rosenmontag. Fastnet w Badenii-Wirtembergii to wyjątkowa, karnawałowa tradycja, która najlepszych wrażeń dostarcza w Rottweil. Maj oznacza początek wielu letnich świąt. Rozpoczyna się okres cotygodniowych przedstawień kostiumowych; przykładem może być Ratten-fängerspiele w Hameln. Zielone Świątki, przypadające zwykle na koniec miesiąca, obchodzi się w wielu miastach w szczególny sposób. W tym samym czasie odbywają się dwie uroczystości, które są rekonstrukcją wydarzeń historycznych: przedstawienie Meistertrunk w Rothenburgu oraz Kuchen- und Brunnenfest w Schwäbisch Hall. Niedługo potem w regionach katolickich obchodzi się święto Bożego Ciała, szczególnie uroczyście w Kolonii i Bambergu.

Słynny monachijski Oktoberfest odbywa się w przeważającej części we wrześniu: rozpoczyna się w przedostatnią sobotę miesiąca, ale zdarza się, że jest to nawet druga sobota miesiąca. W październiku trwa jeszcze Weinfest w Nadrenii i ludowy festiwal Freimarkt w Bremie, zaś rejony Alp kilka świąt religijnych, z których najsłynniejszym jest Colomansfest w Schwangau. W listopadzie odbywa się całomiesięczny jarmark katedry hamburskiej (Hamburger Dom), podczas gdy 10 i 11 listopada w północnej Badenii i Nadrenii, głównie w Düsseldorfie, obchodzi się Martinsfest. Grudzień to miesiąc targów bożonarodzeniowych: Christkindelsmarkt lub Weihnachtsmarkt.

Oprócz uroczystości obchodzonych hucznie na terenie całego kraju, warto zaznaczyć, że każdy z regionów posiada także własne odrębne tradycje. Dla przykładu w miejscowości Furth im Wald (w Bawarii), najdalej na północny wschód wysuniętej części Lasu Bawarskiego odbywa się jeden z najstarszych w całej Bawarii barwnych festiwali tzw. Drachenstich (Pchnięcie Smoka). Początki tej tradycji sięgają XV w. Festiwal rozpoczyna się w drugą niedzielę sierpnia i trwa tydzień. Najważniejszy temat to historia dziewicy uratowanej przez wspaniałego księcia ze szponów smoka – nawiązuje do legendy o Św. Jerzym. W trakcie festiwalu kilkakrotnie odgrywa się pod gołym niebem sztukę opartą na tym opowiadaniu.

Około 27 mln osób mieszkających w Niemczech to katolicy (niemal tyle samo jest ewangelików). Pośród świąt katolickich Niemcy w szczególny sposób obchodzą:

• Nowy Rok, 1 stycznia
• Trzech Króli, 6 stycznia (tylko w Bawarii i Badenii-Wirtembergii)
• Wielki Piątek
• Poniedziałek Wielkanocny
• 1 Maja
• Wniebowstąpienie
• Zielone Świątki
• Boże Ciało (tylko w Bawarii, Badenii-Wirtembergii, Hesji, Nadrenii-Palatynacie, Północnej Nadrenii-Westfalii i Saarze)
• Wniebowzięcie NMP, 15 sierpnia (tylko w Bawarii i Saarze)
• Dzień Zjednoczenia Niemiec, 3 października
• Wszystkich Świętych, 1 listopada (tylko w Bawarii, Badenii-Wirtembergii, Nadrenii-Palatynacie, północnej Nadrenii-Westfalii i Saarze)
• Dzień Modlitwy i Narodowej Skruchy, różne środy listopada
• Boże Narodzenie, 25–26 XII.
   

Czas przedświąteczny w Niemczech, czas adwentu „die Vorweihnachtszeit” jest czasem bardzo radosnego oczekiwania na Boże Narodzenie. Adwent dla Niemców jest tak samo ważny jak same Święta. Już cztery niedziele przed Wigilią w każdym domu wystawiany jest wieniec adwentowy z czterema świeczkami symbolizującymi cztery niedziele adwentu. Często w drugiej połowie listopada w wielu niemieckich miastach ulice, domy, zabytki i ratusze przystrojone są choinkami i światełkami. Dzieci już od pierwszego dnia grudnia mają kalendarze adwentowe - domki z dwudziestoma czterema okienkami; każdego dnia adwentu mogą otworzyć jedno okienko i wyciągnąć z niego słodką niespodziankę. Najczęściej są to słodycze, czekoladki, ale niektórzy rodzice przygotowują samodzielnie dla swoich pociech kalendarze, w których okienkach można znaleźć ciasteczka, krótkie wierszyki albo małe obrazki – krajobrazy zimowe. Drzwi do domku zrobionego przez rodziców otwierane podczas Wigili ukazując szopkę z dzieciątkiem Jezus. W wielu niemieckich miastach odbywają się w czasie adwentu kiermasze bożonarodzeniowe – Weihnachtsmärkte o specyficznej atmosferze, najsłynniejszym kiermaszem jest Christkindlmarkt w Norymberdze. Na kiermaszu można kupić ozdoby choinkowe, lampki, prezenty, przyprawy, posłuchać kolęd, a także napić się grzanego wina z przyprawami korzennymi, zjeść potrawy oraz ciasta bożonarodzeniowe. Najsłynniejszym ciastem jest strucla bożonarodzeniowa „der Weihnachtsstollen” wypełniona rodzynkami i bakaliami, pierniczki „Lebkuchen lub Pfefferkuchen”, także inne ciasteczka. Na każdym kiermaszu przygotowane są atrakcje dla najmłodszych, zabawy i gry, spotkania i rozmowy z Mikołajem. Ważną datą w czasie adwentu jest 6 grudnia, dzień Świętego Mikołaja. Wieczorem przed tym dniem dzieci wystawiają swoje buty przed drzwi domów, żeby Mikołaj mógł zostawić w nich prezenty – głównie słodycze. Same Święta Bożego Narodzenia obchodzone są w Niemczech – tradycyjnie – w domu, w gronie rodziny lub najbliższych przyjaciół. Wieczorem wszyscy zasiadają do świątecznej kolacji. W Niemczech na Wigilię je się mięso - pieczoną gęś. Charakterystycznym przysmakiem, który pojawia się na niemieckich stołach podczas świąt Bożego Narodzenia jest bakaliowe ciasto „stollen”. Kształtem przypomina nowo narodzone dzieciątko zawinięte w becik. O północy rozbrzmiewają dzwony z wież kościołów katolickich i ewangelickich, obwieszczając narodziny Jezusa, ewangelicy i katolicy przybywają do swoich kościołów na pasterkę.
Z Niemiec właśnie wywodzi się zwyczaj strojenia choinki. Drzewko bożonarodzeniowe pojawiło się najpierw w Nadrenii na przełomie XV i XVI wieku. Świerk miał symbolizować drzewko życia, które stało się dostępne dla ludzi w momencie narodzin Chrystusa. Wieszano na nim jabłka, jako przypomnienie, iż grzech pierworodny został odkupiony – zerwany przez Ewę owoc – symbol powrócił na swoje miejsce. Wieszano także świeczki symbolizujące światło Chrystusa. Czubek drzewka wieńczyła betlejemska gwiazda – symboliczny zwiastun narodzin Chrystusa. Zwyczaj strojenia choinki został przeniesiony na inne kraje i obowiązuje do dnia dzisiejszego.

Święta Wielkanocne po niemiecku noszą nazwę „Ostern” – podobno nazwa ta wywodzi się jeszcze z czasów plemion germańskich. Odgrywa się tu w formie misteriów ostatnie dni Chrystusa. Najsłynniejszym miejscem, znanym także szeroko w świecie, jest bawarska miejscowość Oberammergau, gdzie co 10 lat przygotowuje się wielkie widowisko teatralne, w którym postacie z Nowego Testamentu odgrywają mieszkańcy tej miejscowości. Punktem kulminacyjnym kilkudniowych misteriów jest ukrzyżowanie Jezusa. Pasja rozgrywa się na oczach wielotysięcznej międzynarodowej widowni, która zgromadzona jest w specjalnie wybudowanym amfiteatrze w Oberammergau w Górnej Bawarii. Kilkaset lat temu zagrażała mu straszna epidemia. Ludzie ślubowali wówczas, że jeżeli Bóg ich ochroni, to będą odgrywać pasję chrystusową. Zwyczaj ten zapoczątkowano w 1634 roku.

Porządek świąteczny Niemiec wytycza także funkcjonowanie sklepów. Wszystkie sklepy muszą być zamykane o 20.00 w dni robocze, a o 16.00 w soboty. Wiele placówek trzyma się obowiązujących do niedawna sztywniejszych godzin (odpowiednio 18.30 i 14.00). Sklepy są zamknięte przez całą niedzielę, z wyjątkiem piekarni, które mogą być czynne między 11.00 a 15.00. Farmaceuci przedłużają okres pracy tylko wtedy, gdy poszczególne apteki są otwarte na zmianę. Inne wyjątki to sklepy przy stacjach benzynowych, na dworcach lub w ich pobliżu, które są często otwarte do późna i w weekendy; mają one jednak służyć tylko podróżnym, a więc można być poproszonym o okazanie biletu. Przez długi czas muzea i zabytki historyczne były w Niemczech zamknięte w poniedziałki.

Jedzenie

Możesz mieć pewne trudności spowodowane odmiennym stylem żywienia - inne pory posiłków i odmienna dieta od tej, do której jesteś przyzwyczajony w domu.

Kuchnia niemiecka jest bardzo kaloryczna i pożywna. Stały składnik niemieckiego menu to wieprzowina. Jest to również główny składnik kiełbasy, która jest nie tylko popularną przekąską, ale i podstawowym elementem niemieckiej kuchni. W Bawarii są np. specjalne Wurstküchen (kuchnie kiełbasowe). W północnych Niemczech w menu można znaleźć bogaty wybór świeżych ryb, wśród których najbardziej popularny jest pstrąg. Kapusta to kolejny popularny składnik – odmianę zieloną marynuje się jako Sauerkraut, natomiast czerwoną gotuje z jabłkami, co daje Apfelrotkohl. Natomiast kluski zwane Spätzle i Maultaschen są wyróżniającym składnikiem kuchni Szwabii, choć pojawiają się także poza tym regionem.

Kuchnia niemiecka nie należy do jednolitych, do czego w znacznym stopniu przyczyniło się utworzenie państwa niemieckiego dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Zwyczaje kulinarne różnią się od siebie w zależności od regionu. Na zachodzie, w Schwarzwaldzie i Badenii-Wirtembergii skupiają się wpływy sąsiadów: Szwajcarii, Francji. W tamtejszej kuchni dużą rolę odgrywają warzywa. Na południu jada się o wiele tłuściej, czego przykład stanowi Bawaria. W kuchni niemieckiej można również spotkać wpływy włoskie, greckie, hiszpańskie, tureckie, dalekowschodnie. Mimo to nie należy ona do najbardziej wyszukanych. Przez wielu uważana za zbyt tłustą, nie zdobyła szerokiego uznania na świecie.

Zupy nie należą w Niemczech do tradycji kulinarnej. Ich wybór jest więc dość skromny. Najbardziej znaną jest Gulaschsuppe - rozcieńczona wersja podstawowej potrawy węgierskiej, pochodząca z Serbii, zwykle ostra Bohnensuppe oraz Zwiebelsuppe - próba naśladowania francuskiej zupy z czerwonej cebuli. Podaje się ją zwykle z grzankami i serem. Niemcy ze wschodu lubują się w soljance - ostrej zupie ukraińskiej z pokrojoną kiełbasą. Bardziej znane od niej są jednak zupy z knedlami, np. bawarska Leberknödelsuppe. Pozostałe przystawki nie są zbyt wyszukane. To zwykle sałatka, pasztet lub mięso na zimno.

W Niemczech nie brak gospód serwujących wiejskie bądź domowe jadło. Niemcy uwielbiają jedzenie w dużym gronie i biesiady. Największą biesiadą niemiecką jest Oktoberfest - święto piwa, podczas którego ten złocisty trunek leje się strumieniami. Wśród wielu gatunków do jednych z najbardziej znanych należą: pils - tradycyjne, gorzkawe, z wyczuwalnym aromacie chmielu lub weizen - białe z górnej fermentacji, o 50% udziale słodu pszenicznego. Podczas festynu jada się również wiele białej kiełbasy i golonki. W dniu św. Marcina, przypadającym 11 listopada na stołach króluje gęś. Zdarzają się nawet potrawy tak wyszukane jak gęsie pipki - nadziewane żołądki z pieca. Z napojów bardziej popularna od herbaty jest kawa.

Menu niemieckie urozmaica pod wieloma postaciami kapusta: gotowana, smażona, kiszona. Inne powszechnie lubiane warzywo to szparagi. Sezon na szparagi trwa od kwietnia do czerwca. Wtedy to wiele restauracji serwuje specjalne, szparagowe menu. Inny ważny element kuchni niemieckiej to ziemniak. Świetnie smakuje zarówno pieczony, smażony (krojony - Bratkartoffeln lub tarty - Kartoffelpuffer) czy dodawany do zimnych sałatek. Rzadko robi się z niego purée, częściej zaś knedle. Sałatki z sałaty, ogórków, buraków, marchewki czy korniszonów traktowane są często jako przystawki.

Dobrym, szybkim i pożywnym rozwiązaniem jest Eintopf - duże, jednogarnkowe danie, które zastępuje cały obiad. W zależności od składników przypomina zupę, potrawkę, bądź gulasz. Niemcy wrzucają do niego niemal wszystko, co nawinie się pod rękę. Wśród deserów szczególnie lubiany jest wywodzący się z Austrii Apfelstrudel - gorące ciasto z jabłkami. Farsz składający się z lekko kwaskowatych jabłek, rodzynek maczanych w rumie i cynamonu zawija się w płat cienkiego niczym papier ciasta. Do tego dodaje się gałkę lodów waniliowych lub bitą śmietanę. Apfelstrudel podaje się na gorąco.

Kościół

Wolność wyznania gwarantuje Ustawa Zasadnicza (Konstytucja). Do najbardziej rozpowszechnionych Kościołów należą Kościół katolicki oraz ewangelicki - prawie 53 mln ludności wyznaje religię chrześcijańską. Z powodu dużej grupy imigrantów z bliskiego wschodu 3,3 mln ludności to muzułmanie. Żydowska wspólnota religijna jest trzecią, co do wielkości wspólnotą religijną Niemiec. Następcą Papieża Jana Pawła II jest Niemiec Joseph Ratzinger, który przyjął imię Benedykta XVI.

W Niemczech zapoczątkowany został w XVI wieku przez Marcina Lutra ruch reformacyjny. Obecnie dwie najważniejsze organizacje religijne to Kościół rzymskokatolicki i Kościół ewangelicki Niemiec (EKD). Istnieją także wspólnoty muzułmańskie i żydowskie.
Co roku w Niemczech z Kościoła rzymskokatolickiego oraz ewangelickiego występuje około 100 tys. osób. Spowodowane jest to koniecznością płacenia podatku kościelnego.

Sytuację religii historycznie ukształtowały takie wydarzenia jak reformacja, wojna trzydziestoletnia oraz pokój westfalski z 1648 roku, prowadząc do wyznaniowej równowagi pomiędzy katolikami a protestantami. Obecny krajobraz religijny Niemiec cechuje rosnąca pluralizacja oraz sekularyzacja.

W wyniku migracji (szczególnie z Turcji) na znaczeniu zyskał islam. Stanowiąca ok. 4 procent ogółu ludności grupa wyznawców różnych nurtów mahometanizmu zajmuje obecnie trzecie miejsce po katolikach i protestantach. Oprócz nich w Niemczech – także na skutek wznoszenia reprezentacyjnych miejsc modlitwy - obecne są również inne religie i wspólnoty światopoglądowe (buddyzm, hinduizm, bahaizm, świadkowie Jehowy). Niektóre z tych wspólnot religijnych mają w Niemczech długą tradycję historyczną, a nawet pierwotnie w Niemczech powstały, jak na przykład Bracia Morawscy lub ruch bezwyznaniowy. Inne przybyły do Niemiec dopiero w niedawnej przeszłości.

Stosunek państwa i religii opiera się w Niemczech na zagwarantowanej w Ustawie Zasadniczej wolności religijnej, na rozdziale kościoła oraz państwa w znaczeniu neutralności światopoglądowej państwa oraz na prawie samostanowienia wspólnot religijnych. Ponieważ opieka nad religiami w świetle konstytucji nie jest wprawdzie zadaniem państwowym, ale jest jednak zadaniem publicznym, państwo wspiera wspólnoty religijne i światopoglądowe. W dziedzinie tzw. wspólnych spraw istnieje wiele prawnych lub umownych (w oparciu o konkordat lub umowy państwowo-kościelne) regulacji, porządkujących kwestie nauczania religii, podatku kościelnego, duszpasterstwa wojskowego lub wydziałów teologicznych. Ustawa Zasadnicza gwarantuje wyznaniowe lekcje religii jako regularny przedmiot nauczania (z ograniczeniem dla krajów związkowych Bremy i Berlina w oparciu o „klauzulę bremeńską”). Nauczanie religii odbywa się zgodnie z zasadami wspólnot religijnych bez naruszania prawa państwa do ich nadzorowania. Wspólnoty religijne muszą (zgodnie z przepisami prawa cywilnego) posiadać zdolność prawną, jeżeli chcą uczestniczyć w obrocie prawnym. Kościół katolicki oraz ewangelickie Kościoły krajowe posiadają już od czasu przed powstaniem Republiki Weimarskiej formę prawną tzw. stowarzyszenia prawa publicznego swoistego rodzaju. Taki status prawny dostępny jest w zasadzie wszystkim stowarzyszeniom religijnym, które posiadają wystarczającą liczbę członków i gwarantują trwałość swojego istnienia.

Kościół również koncentruje życie towarzyskie mieszkańców. Rodzina może zaproponować Ci pójście do kościoła. Nie odmawiaj od razu, może to być okazja do poznania wielu ludzi z najbliższego otoczenia, w którym mieszkasz. Jeśli perspektywa regularnego chodzenia do kościoła jest sprzeczna z Twoimi przekonaniami religijnymi powiedz o tym gospodarzom, nie raniąc jednak ich zwyczajów i uczuć.